Vilten

Wat is vilten?

Vilt is vermoedelijk de eerste vorm van textiel die de mens vervaardigde. In elk geval ging de uitvinding van vilt die van het weven en breien ver vooruit. De oudste bewaarde viltresten dateren van circa 6500 voor Christus. Vilt werd gebruikt voor schoeisel en kleding om zich te beschermen tegen weersinvloeden. De yurts in Mongolië zijn grote vilten doeken die gemakkelijk kunnen worden verplaatst en geen water doorlaten.
Maar ondanks het feit dat vilt maken al heel lang bestaat is het allesbehalve  oubollig….  Wol en vilt worden steeds meer gewaardeerd vanwege de prachtige eigenschappen.

De vezels van wol hebben op het vezeloppervlak schubben. Wol kan veel water opnemen waarbij deze schubben open gaan staan. Wanneer nu d.m.v. wrijving de vezels langs elkaar schuren haken de schubben in elkaar zodat de vezelmassa steeds compacter en steviger wordt. Dit noem je vervilten. Herkenbaar wellicht wanneer je een wollen kledingstuk in de wasmachine op het verkeerde programma wast: de wol vervilt  doordat de vezels in elkaar zijn gaan haken. En dit is onomkeerbaar.

Natvilten doe je door de gekaarde wol kriskras op elkaar te leggen en dan met warm sop te gaan wrijven. Dit kan met geraspte olijfzeep, maar het gaat ook prima met de ouderwetse groene zeep. Je begint voorzichtig te wrijven met kleine bewegingen maar wanneer de wol gaat vervilten met steeds meer kracht. Terwijl je zo lekker bezig bent wordt de wol steeds schoner. Hoe langer je doorvilt des te meer krimpt de wol en wordt het steviger. Het resultaat is altijd weer verrassend, aangezien wol nu eenmaal een natuurproduct is en er veel variatie in kleur, structuur, vezellengte en dergelijke is. Maar dat maakt het proces juist zo leuk!

Vachtvilten gebeurt ook met water en zeep. Hier wordt de geschoren vacht met de scheerzijde naar boven neergelegd. Vervolgens wordt deze kant bedekt met laagjes gekaarde wol. Aangezien Texelse wol slecht vilt gebruik ik bij het vachtvilten  kaardvlies van wol  dat beter vilt, zoals een land- of bergschaap. Het geheel wordt met warm water en groene zeep nat gesproeid. En dan is het een behoorlijke klus om hier een geheel van te vilten. Het resultaat is een vegetarische vacht waarvan het schaap nog steeds heerlijk in de wei loopt.
Dit is dus een heel ander vachtje dan die met gelooid leer aan de achterkant. Hiervoor is het schaap doodgemaakt. Het leer is meestal bewerkt met chemicaliën om het schoon en soepel te krijgen.

Prikvilten of droogvilten  is een techniek waarbij je met een viltnaald met inkepingen, een soort weerhaakjes,  in de wol prikt. De haren van de wol blijven achter deze inkepingen steken en hierdoor vervilt de wol tot een stevig geheel. Texelse wol is grove wol om mee te naaldvilten.

prikvilten droogvilten naaldvilten
viltnaald en prikkussen